INTERVIEW | Ralph de Jongh - Eindelijk ben ik vrij...

Tekst: Jan Blaauw

Een jaar geleden sprak Ralph de Jongh openhartig over zijn jeugd, interesses, muziek en zijn burn out. 2014 betekende een nieuwe start voor de zanger/ gitarist. Een jaar met veel hoogtepunten en perspectief. Daar kunnen we het bij laten. Toch?

Nou, nee. De weg die Ralph de Jongh bewandelt loopt dwars door de bluesvelden heen. En 2014 heeft hij als een razende gespeeld. Tientallen optredens, alsof alle opgespaarde energie in één jaar verbruikt moest zijn, trad hij overal op waar hij kon. En voor 2015 ziet het er niet anders uit. Voor het eerst in zijn carrière kan Ralph leven van zijn muziek. Iets waar hij lang naar heeft uitgekeken.

Delen

Terwijl de deksel van zijn koffer begint te protesteren propt Ralph er voor zijn vertrek naar Memphis - International Blues Challenge - nog een paar boeken in. "Voor onderweg. En maar eens kijken of er kleedjes op het podium komen te liggen. Dat gestamp van mijn klompen vinden ze daar niet zo fijn", begint de lange Brabander lachend. Ralph voelt zich als een vis in het water. "Ik ben inmiddels verhuisd naar het midden van het land, niet ver van mijn vaste begeleider."

Ralph doelt op Max Joosten, een goede vriend die hem door heel Nederland wegbrengt naar zijn optredens. "Dat is echt fantastisch", vervolgd Ralph. "Ten eerste is het voor mij heel ontspannen reizen en ten tweede is het fijn dat Max er zoveel tijd en energie in wil steken. Ik hoef niet meer per trein en alleen te reizen. Vind het prettig om aanspraak te hebben en om mijn ervaringen te delen met iemand die er elk optreden bij is. Ik voel me veilig bij hem. Dat is mooi." Max, ook aanwezig bij het gesprek, vult aan: "Kijk, Ralph geeft zich helemaal bij elk optreden. Na afloop is hij leeg. Als je dan ook nog eens met al je apparatuur moet slepen en alles alleen moet doen, is de batterij weer snel leeg. En dat wil ik voor Ralph niet."

Sun Coming Up

Ondertussen ligt de nieuwe cd van Ralph de Jongh op tafel. 'Sun coming up' is de titel van het album dat eigenlijk nog dateert uit de 'Crazy Hearts' periode. Was het oorspronkelijk de bedoeling dat het PIAS label de plaat zou uitbrengen, nu brengt Ralph hem uit in eigen beheer. "Als ik niet speel dan ben ik eigenlijk altijd liedjes aan het schrijven. Maar om op te nemen heb je centjes nodig en dus moet je met optredens geld daarvoor opzij leggen. Deze plaat lag kant en klaar en mijn reportoire breidt zich zo snel uit dat het sowieso ondoenlijk is om een 'actuele' plaat uit te brengen."

De 'Crazy Hearts' bestaan als band niet meer en het afgelopen jaar heeft Ralph intensief gerepeteerd met een nieuwe bandsamenstelling. Met die band zal hij dan ook het materiaal van 'Sun Coming Up' live spelen. De enige muzikant die is overgebeleven uit de 'Crazy Hearts' is Arend Bouwmeester. Deze saxofonist en percussionist maakt nu deel uit van Ralph's nieuwe begeleidingsband. Daarnaast spelen Arie Verhaar op drums, Maarten Ouweneel op gitaar en Nico Heilijgers op bas mee. Lovely Uhlenbeek, Moon Anderson en Arend Bouwmeester nemen de achtergrondzang voor hun rekening."

Schrijven

Ondanks de enorme hoeveelheid songs die Ralph heeft geschreven lijkt hij toch vaak terug te grijpen op zijn 'oude' reportoire. Volgens Ralph is dat maar ten dele waar. "Vaak zetten mensen dezelfde nummers op You Tube, maar voor mij blijven liedjes zich doorontwikkelen. Ik zal ze nooit hetzelfde spelen. Ik blijf groeien. En daarbij speel ik ook wel songs die ik net bedacht heb. Kan ik gelijk zien hoe het publiek op die nummers reageert. Zo is 'Blues Transfusion' ook ontstaan. En ik gebruik bestaande songs als uitgangspunt voor mijn eigen teksten. Ik speel die songs heel anders dan het origineel maar het oorspronkelijke nummer zou je er in terug kunnen horen. Wanneer ik bijvoorbeeld optreed in 'De Amer' kan ik al mijn liedjes spelen.

Vorig jaar is daar een DVD opgenomen van mijn optreden. Heb ik drie nieuwe liedjes gespeeld die ik eigenlijk ter plaatse bedenk en speel. De setting is daar ideaal voor. Mensen komen dan speciaal naar jou om te luisteren en je kunt de diepte ingaan met je nummers." Ralph refereert aan songs als 'Wonderful amen', 'Blind man walking' en 'I'll always love you'. Hij vervolgt zijn verhaal: "In een café werkt dat anders. Daar wil ik de mensen in beweging krijgen met de wat 'bekendere' uptempo bluessongs. Ik probeer altijd de energie die ik krijg, terug te kaatsen, als het ware. Komt ook voor dat ik, wat teksten betreft, in zo'n setting, toch ga improviseren. Kan een nummer zomaar tien minuten duren. Zodra er interactie is met het publiek dan wordt ik daar heel blij van."

In het verleden kostte Ralph dat wel moeite. Voelde hij zich ongemakkelijk wanneer er weinig publiek in een zaak zat waar hij optrad. Verschool hij zich met dichte ogen in zichzelf, ondertussen hartverscheurend blues spelend. "Dat deed ik ook om er 'in' te blijven. Maar tegenwoordig speel ik toch wat vaker met mijn ogen open", Ralph lacht erbij, "Contact krijgen met de mensen die er zijn gaat steeds beter. Ik voel mij, tussen de nummers door, minder ongemakkelijk. Maar dat is ook een groeiproces."

International Blues Challenge

In 2010 won Ralph een Dutch Blues Award voor beste zanger en in 2014 won hij de de Dutch Blues Challenge. In beide gevallen leverde dat een uitnodiging en mogelijkheid op om te spelen in Amerika. Was in 2011 alles nieuw, in 2014 weet Ralph de Jongh wat hem te wachten staat tijdens de International Blues Challenge in Memphis. "Ik heb er absoluut geen romantische ideeën bij om daar te spelen. Voor een jury in een kroeg of hotellobby. Maar ik geef mij voor meer dan honderd procent en dan zien we wel waar ik eindig."

Een uitnodiging krijgen is één, maar de reis- en verblijfskosten zelf betalen is twee. Daar heeft Ralph op zich geen moeite mee. "Kijk, het zou mooi zijn als winst in Nederland ook meteen een ticket als prijzengeld zou kunnen opleveren. Maar je weet van te voren dat je zelf moet investeren. Aan de andere kant ligt de keuze om heen te gaan nu bij mij. In alle vrijheid en dat vind ik fijn. Ik zit niet gebonden aan een of ander contract, zoals gebruikelijk bij al die talentenjachten op tv. We hebben - samen met de Leif de Leeuw band - een aantal optredens gedaan om de benodigde gelden bij elkaar te spelen en mensen en organisaties ondersteunden ons ook spontaan. En deelnemen levert voor mij belangrijke publiciteit op. In 2011 kreeg ik, naar aanleiding van mijn optredens in Memphis, een uitnodiging van de 'Robert Johnson Foundation' om te komen optreden op 18 maart van dat jaar. Maar ik had op die datum al een optreden staan met mijn band in de Oosterpoort in Groningen en ik was niet van plan om dat optreden te cancelen. Enige tijd later kreeg ik opnieuw een uitnodiging van de 'Robert Johnson Foundation' om in november te komen optreden, maar dan moest ik zelf mijn reis weer betalen en zou ik uiteindelijk niets aan de trip overhouden. Daar ben ik toen niet op ingegaan, maar achteraf had ik misschien toch wel moeten gaan? Die foundation stelt niet veel voor maar de naam is een begrip binnen de blues. Had toch ook leuk gestaan op mijn C.V."

Armoede

"De omstandigheden om te spelen in Amerika zijn moeilijk. Het aanbod is er groot, je verdient er bijna niets mee en armoede speelt een grote rol in het dagelijkse bestaan van grote groepen mensen. "Ik ben in een Juke Joint geweest waar je tegen betaling van tien dollar de hele avond kon drinken en voor twintig dollar zoveel eten en drinken kon krijgen als je op kon. Er was een man die zijn gitaar op een strijkplank had gelegd om slide te kunnen spelen. De microfoon was vastgetaped aan de standaard en er stond wat 'houtje touwtje' apparatuur. De eerste dertig minuten stond de boel te kraken en te piepen, daarna werd de apparatuur wat warmer en het gekraak minder, maar de oude troep kon elk moment van ellende uit elkaar vallen. Die man zal niets overhouden na een hele avond zingen. Ik vond het echt goed wat hij deed, maar daar was hij gewoon behang.

Dan speel ik toch liever solo in Nederland voor publiek. Hier kan ik mijn hoofd boven water houden. Daarom speel ik ook niet zo vaak met mijn band. Per saldo hou ik dan een stuk minder over. Veel promo werk wat niets oplevert en als je al betaald krijgt in een club haal je misschien net de onkosten eruit. Daar kan ik dan niet van leven. Ik heb daar duidelijke afspraken over gemaakt met mijn band. Alleen écht goed betaalde optredens en eventueel wat promotiewerk voor bijvoorbeeld radio. Toch heeft iedereen zich volledig ingezet tijdens de vele repetities."

"Die vonden plaats in Rotterdam op het conservatorium. De drummer geeft daar les. Dus ging ik twee, drie keer per week naar Rotterdam. Ik ben ook in bandverband meer gitaar gaan spelen en heb de touwtjes strakker in handen. De band houdt mij in de gaten tijdens het spelen. Daardoor ontstaat er voor mij veel meer ruimte om te improviseren dan voorheen."

River Songs

In de zomer van 2014 kreeg Ralph het verzoek van Ruben Hoeke en Jan Blaauw om een bijdrage te leveren aan een liedje op hun nieuwe JURA cd 'River Songs'. "Dat vond ik wel een compliment. Daarbij kreeg ik van hun de vrijheid om naar aanleiding van de bestaande tekst mijn eigen tekst te schrijven die aansloot bij het verhaal. Omdat ik Ruben en Jan al een tijd ken voelde dat vertrouwd en het nummer 'Times Ain't Right' was zeer inspirerend om mee aan de slag te gaan. Ik hou wel van een mix tussen rauwe vocale emotie en dynamisch gitaarspel. Had wel op veel meer nummers willen meedoen, maar daar ontbrak helaas de tijd voor. De 'River Studio' in Alkmaar, waar de opnames werden gemaakt, omarmde mij al bij binnenkomst. En in die sfeer is het een stuk gemakkelijker om je te laten gaan..."

Saint Izaire

In 2006 speelde Ralph op het Saint Izaire Festival in Frankrijk. "Dat was de eerste keer dat het festival werd georganiseerd. In 2005 ontmoette ik in Soest tijdens een optreden een jongen uit Frankrijk. Die was zo enthousiast dat ie me vroeg om naar Frankrijk te komen voor een paar optredens. Sliep ik bij hem in een caravannetje en hij deed het geluid tijdens optredens. Daar kwam ik weer in contact met mensen die het Saint Izaire festval wilden opzetten en werd toen gevraagd om daar te komen spelen. Boven op een berg, op de binnenplaats van een prachtige oude burcht. De jongeren die daar bij betrokken zijn maken eten klaar, er is een barbecue en barretje. Hele mooie locatie. Ik ben in elk geval alweer uitgenodigd om daar te spelen tijdens het tienjarig bestaan en komend jaar speel ik er met gitarist Peter Struijk."

Vrijheid

Terugkijkend op de afgelopen periode ervaart Ralph dat hij rustiger is geworden dan vóór zijn burn out. "Rustiger én sterker als mens. Ik moest toch aan de slag met mijzelf. Bepaalde zaken doorknippen om verder te kunnen. Ik was al niet meer een ongeleid projectiel, maar ben nu nog bewuster bezig met dingen die om mij heen plaatsvinden. Niet alleen in het contact met mijn publiek maar ook in het contact met mijzelf. Heb zanglessen gekregen van Patries van Iterson. Dat heeft mij ook geleerd om bij mijzelf te blijven. En met de frisse start van een nieuwe band kan ik dat meteen in de praktijk brengen. In alles heb ik nu de eigen hand. Maar dan ook echt alles. Dat was in het begin best spannend. Om te kijken of dat ook zou gaan werken voor mij. Mijn agenda liep voller en voller, heb veel belangstelling gekregen van mensen die met mij meeleefden, en heb veel publiciteit gehad. Oók dat was voor mij belangrijk. Ik voel me eindelijk vrij en ik bén vrij..."

Meer informatie over Ralph de Jongh:
Sun Coming Up video
Official Ralph de Jongh website